بررسی تغییرات کمی و کیفی آیزوزایمی آنزیم پراکسیداز در برخی پایه های افراپلت (aacer velutinm boiss) در ارتفاعات مختلف جنگلهای مازندران

چکیده گونه افراپلت (.acer velutinum boiss) حدود 5% از حجم جنگل های تجاری شمال کشور را تشکیل می دهد که با توجه به کیفیت، ابعاد و حجم چوب تولیدی، از لحاظ اقتصادی گونه ای ارزشمند محسوب می گردد. این گونه به دلیل رشد سریع، بذردهی فراوان و سهولت زادآوری در جنگل کاری های شمال کشور بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. پراکسیداز یک آنزیم از گروه اکسیدوردوکتازها است که در عکس العمل های گیاهان در برابر تغییرات زیست محیطی نقش مهمی دارد. تغییرات طبیعی فنولوژی و فیزیولوژی و نیز تنش های زیست محیطی موجب افزایش تولید گونه های فعال اکسیژن می گردد. این افزایش به نوبه خود تغییراتی در آیزوزایم های پراکسیداز القا می کند که در جهت سازش گیاه با شرایط نامطلوب است. این مسئله برای گونه های درختی مناطق معتدله که در طول زندگی با تغییرات زیادی در شرایط محیطی خود مواجه هستند، اهمیت بیش تری دارد (شیروانی و همکاران، 1386؛ anderson , 1995). تحقیق حاضر به منظور بررسی تغییرات کمی و کیفی آیزوزایمی پراکسیداز در پایه های افراپلت واقع در ارتفاعات مختلف مازندران انجام گردید. با بررسی این تغییرات، وجود تنوع ژنتیکی در پایه های افراپلت نیز اثبات می گردد. تعداد چهار پایه درخت افراپلت انتخاب گردیده و از قسمت های مختلف آن ها به منظور تعیین اندام مناسب و بهترین شرایط نگهداری آنها نمونه برداری شد. پس از تعیین اندام مناسب (پوست تنه) و شرایط بهینه نگهداری (4 درجه سانتیگراد)، به منظور بررسی کمی و کیفی آنزیم پراکسیداز در پوست تنه پایه های افراپلت در اوایل ماه اردیبهشت، تعداد 30 پایه درخت افراپلت درسه دامنه ارتفاعی کمتر از 700 متر (رویشگاه پایین بند)، 100-800 متر (رویشگاه میان بند)، بیش تر از 1500 متر (رویشگاه بالابند) انتخاب نموده و از پوست تنه آن ها نمونه برداری شد. پس از تهیه نمونه های موردنظر و عصاره گیری از آن ها، مطالعات کمی توسط دستگاه اسپکتروفتومترuv و مطالعات کیفی با استفاده از روش الکتروفورز ژل پلی-اکریل آمید page)) انجام شد. نتایج این مطالعات نشان داد که از نظر فعالیت کمی آنزیم پراکسیداز در پوست تنه پایه های افراپلت در رویشگاه های بالابند، میان بند و پایین بند اختلاف معنی دار از نظر آماری در سطح احتمال 95% وجود دارد. بر این اساس، سه رویشگاه مورد بررسی از لحاظ فعالیت کمی آنزیم پراکسیداز تا حد زیادی قابل تفکیک از یکدیگر بودند. بررسی فعالیت کیفی آنزیم پراکسیداز نشان داد که این آنزیم برای مطالعه تنوع ژنتیکی در درون و بین رویشگاه های افراپلت کارا می باشد. بعلاوه نتایج این تحقیق حاکی از آن بود که فراوانی ظهور باندهای کاتدی در رویشگاه های بالابند و میان بند نسبتاً بیش تر بوده که علت این امر را می توان به احتمال وقوع سرمای دیررس بهاره در ارتفاعات بالاتر از 800 متر نسبت داد. در نهایت پیشنهاد شد تا جهت تولید نهال از پایه های افراپلت واقع در رویشگاه های بالابند و میان بند استفاده گردد تا در صورت کاشت این نهالها برای جنگل کاری در مناطقی که بیم بروز سرمای دیررس وجود دارد این نهالها قادر به رشد و نمو باشند. واژه های کلیدی: افراپلت، آنزیم پراکسیداز، الکتروفورز، تنوع ژنتیکی